Advent 2022

Over de stilte

Zolang er nog ergens iemand bestaat
met wie ik als mens kan spreken,
vind ik ook wel een stilte, midden op straat,
een stilte die niet kan breken.

Een kostbare stilte van zuiver glas,
dat ik zelf met mijn stem heb geslepen.
Als ik er niet was, en die stem er niet was,
had niemand die stilte begrepen.

Maar als Hij er niet was,
en Zijn stem was er niet,
dan was er van stilte geen sprake.
Alleen maar van zwijgen, zo hard als graniet,
en dat kan je doodeenzaam maken.
Maar de stilte, dat is een tweestemmig lied,
waarin God en de mens elkaar raken.

Guillaume van der Graft

Beste, lieve mensen van de Fonteinkerkgemeente,

Stiltes heb je in soorten en maten. Je hebt nare, ongemakkelijke stiltes, zoals in een gesprek dat maar niet op gang komt. Of de stilte die je aanvliegt, als je na een drukke, gezellige dag thuiskomt in een leeg huis. Of de stilte als je op zondagmorgen een vreemde kerk binnen­loopt, en dan door niemand wordt gezien of aangesproken.

Je hebt ook prachtige stiltes. Zoals de stilte van een strandwandelaar die de wandeling onder­breekt om op te kunnen gaan in de schoonheid van de zonsondergang. Of de stilte van een jong stel dat ademloos van verwondering zijn pasgeboren kind bewondert. Een enkele keer kan zelfs een sterfbed, ondanks alle verdriet, mooi zijn van verstilling en vredigheid.

Stilte hebben we nodig. Veel musici en toneelspelers zoeken vóór hun optreden de stilte op, om zich te kunnen concentreren op wat komen gaat. Als we na een drukke dag van ons werk thuiskomen, hebben we vaak behoefte aan rust en stilte: even niets aan je hoofd. Misschien is de slaap wel het beste bewijs dat we stilte hard nodig hebben!

In Lucas’ beroemde verhaal over de aankondiging van Johannes’ geboorte (Lucas 1:5-25) speelt de stilte een belangrijke rol. De engel Gabriël vertelt aan de oude priester Zacharias dat hij een zoon zal krijgen. Zacharias gelooft er niets van: “Hoe kan ik weten of dit wáár is?” Dan zegt de engel hem dat hij niet meer zal kunnen spreken, tot op de dag van de geboorte. Minstens negen maanden van stilzwijgen! Het lijkt op een straf. Maar is het dat ook? Is de stilte niet een noodzakelijke voorwaarde om het nieuws tot je dóór te laten dringen, om open te gaan voor het wonder?

Ook Zacharias’ vrouw Elisabeth heeft de stilte nodig. Het verhaal vertelt dat zij zich, nadat zij zwanger is geraakt, vijf maanden lang in afzondering terugtrekt (Lucas 1:24). Waarschijnlijk om weer tot zichzelf te komen, en om zich voor te bereiden op deze volstrekt onverwachte toekomst. Wellicht óók om in de stilte steun te zoeken bij God. De stilte is immers in diverse Bijbelverhalen het moment waarop God en de mens elkaar ontmoeten. Denk aan Elia (I Koningen 19:12), denk aan Jezus (Mattheüs 14:23).

In deze weken van Advent naderen wij het Kerstfeest. De commerciële hectiek is alweer alomtegenwoordig; overal worden we uitgenodigd en verleid tot spenderen en consumeren.

Ik nodig u uit om in deze tijd bewust ruimte te maken voor stilte en bezinning. In een samen­leving waarin alles draait om uiterlijk, presentatie en prestatie is het nodig om zo nu en dan weer terug te keren naar wat werkelijk van belang en van waarde is. In de tijd van Advent wachten we op het Licht dat door de duisternis heenbreekt. Op het Kerstfeest denken we aan God die ons niet aan ons lot overlaat; Hij stuurt een Kind dat ons weer toekomst geeft.

Ook als kerk hebben we de stilte te vaak verwaarloosd. Denk alleen maar aan de eindeloze hoeveelheid woorden, uitspraken, dogma’s en boeken die er gewijd zijn aan de persoon van Jezus. “Wie was Jezus precies?”

Heel mooi en heel wijs vind ik dan de woorden van Gezang 146 (Liedboek 1973):

Als ik dit wonder vatten wil,
dan wordt mijn geest van eerbied stil;
aanbidt het, maar doorgrondt het niet,
dat zó de liefde Gods geschiedt.

Hoopvolle en gezegende Advents- en Kerstdagen toegewenst!

Namens de beraadsgroep Pastoraat,

Ds. Wim Verschoor
voorganger@fonteinkerk-amersfoort.nl

De afbeelding is vervaardigd door Dick Westerveld, lid van de Fonteinkerk.

ite in