Samenwerken met de Emmauskerk

7 december 2023
Op 3 december 2023 legde de kerkenraad van de Fonteinkerk het principebesluit voor aan de gemeente. De gemeente reageerde daar positief op. In de kerkenraadsvergadering van vandaag is vervolgens formeel besloten om per 1 januari 2024 samen één gemeente te gaan vormen met de Emmaüskerk. Alle noodzakelijke voorbereidingen worden nu in gang gezet. Wordt vervolgd!

29 november 2023
Op 9 november nam de kerkenraad van de Fonteinkerk een ‘voorgenomen-besluit’ (unaniem) over samenwerken met de Emmauskerk in het Soesterkwartier. Op zondag 3 december, om 12.00 uur willen de kerkenraad de gemeente informeren en van u horen wat u daarvan vindt. Op deze pagina informeren wij u ter voorbereiding over vier vragen:

1. Waarom wil de Emmauskerk samenwerking met een andere wijkgemeente?
2. Waarom kiest zij voor samenwerking met de Fonteinkerk?
3. Waarom willen wij samenwerken met de Emmauskerk, is er wederkerigheid?
4. Hoe ziet de samenwerkingsfusie er uit (kerkorderlijk is er sprake van een fusie)?

Vraag 1: waarom wil de Emmauskerk samenwerking met een andere wijkgemeente?
Zoals in bijna alle wijkgemeenten is er ook in de Emmauskerk sprake van een teruglopend aantal leden (EK: 270 leden, 40-50 actief; FK: 470 leden). Dan kun je geen predikant meer aantrekken en lukt het ook niet meer om voldoende menskracht te vinden voor een volwaardige kerkenraad.
De EK zorgt nu in pastorale zin voor haar gemeenteleden door interim predikant Marian van der Burg-Los (tot Pasen 2024), samen met voldoende ambtsdragers/vrijwilligers. De diaconale presentie wordt eveneens ingevuld door ambtsdragers/vrijwilligers, tot 1 januari 2024 ondersteund door Jennie Hamelink (Diaconaal Opbouwwerker Diaconie-PGA).
Naar verwachting zal het aantal leden wel blijven dalen (hoewel er de komende jaren zo’n 5.000 woningen in dit deel van Amersfoort worden gebouwd). Toch heeft de EK een heel duidelijk beeld van wat de komende 10 jaar nodig is in het Soesterkwartier. Ondersteund vanuit de PGA (het College van Kerkrentmeesters) is de toekomstvisie voor de EK als volgt:

1. Instandhouding van de ‘Vierplek Emmaus’, zorgdragen voor zondagse erediensten..
2. Pastorale zorg voor de gemeenteleden, inclusief crisispastoraat.
3. Diaconale, missionaire invulling in nauwe samenwerking met partners in de wijk.

Dat laatste doel is een nieuwe vorm van diaconale presentie, ‘Kerk in de Buurt’ zijn. Niet in je eentje maar samen met andere wijkkerken en sociaal-maatschappelijke instellingen. De EK is op dit gebied pionier-wijkgemeente binnen de PGA. Vanuit de PGA krijgt zij alle steun dit concept te ontwikkelen, wellicht als voorbeeld voor andere wijkgemeenten. Vanuit deze visie, gegrond in hoop en geloof, wil de EK haar toekomst veilig stellen door samenwerking aan te gaan met een andere wijkgemeente.

Vraag 2: Waarom kiest de EK voor samenwerking met de Fonteinkerk?
Gezien het toekomstperspectief van de EK, is aanhaken bij een andere wijkgemeente nodig voor inbedding op bestuurlijk vlak, financiele- en ledenadministratie. Daartoe is samenwerking onderzocht met wijkgemeente De Bron en de FK. De EK heeft uiteindelijk gekozen voor de FK en het verzoek tot samenwerking neergelegd bij onze kerkenraad. Belangrijkste redenen:

1. Goede aansluiting bij de FK qua profiel van de gemeente.
2. Net als bij de EK is er ook bij de FK (Pleisterplaats) een sterke diaconale ambitie.
3. Mogelijkheid om (zij het beperkt) de predikant te ‘’delen’’.
4. Als relatief zelfstandige ‘’satelliet-gemeente”, vierplek en diaconaal centrum te continueren.

Vraag 3: waarom willen wij samenwerken met de Emmauskerk, is er wederkerigheid?
Onze kerkenraad heeft positief gereageerd op het verzoek van de EK om samenwerking, vanuit het motief de EK graag te willen helpen. Dat is belangrijk, maar direct daarna kwamen ook de zorgen aan de orde: Is het werk dat e.e.a. met zich meebrengt te overzien, is het een acceptabele werkverzwaring, zijn er financiële risico’s en is er sprake van wederkerigheid?

De bestuurlijke verantwoordelijkheid die naar de FK komt is naar het lijkt overzichtelijk, ook door de grote zelfstandigheid en autonomie van de nieuwe organisatie bij de EK: de Commissie Vierplek Emmaus. Belangrijk is te melden dat zodra op pastoraal en/of diaconaal gebied geen of te weinig ambtsdragers en/of vrijwilligers voorhanden zijn in de EK, de wijkgemeente ophoudt te bestaan. De FK gaat die taken, als dit onverhoopt gebeurt, niet overnemen.
Er zijn voldoende waarborgen m.b.t. risico’s en financiën, nader beschreven bij vraag 2.

De wederkerigheid zit in de eerste plaats in het gegeven dat de FK veel kan leren van de transformatie die de EK achter de rug heeft: van kerkelijke gemeente, naar kerk + wonen + diaconale presentie met sociaal maatschappelijke functies. Een ‘proeftuin’ voor Kerk-in-de-Buurt zijn en een voorbeeld voor de uitwerking van ons vierde thema ‘Pleisterplaats’ (onderdeel Fonteinkerk Vitaal). De FK is ervan overtuigd dat professionele ondersteuning bij het ontwikkelen van de Fonteinkerk als Pleisterplaats, onontbeerlijk is. Na overleg tussen EK, FK en de AK is nu besloten voor de ontwikkeling van diaconale presentie bij de EK, in 2024 een kerkelijk werker (0,6fte) aan te stellen. De eerste 4 jaar betaald vanuit de PGA en daarna (waarschijnlijk) door de Centrale Diakonie. Wederkerighied is gelegen in de afspraak dat EK en FK hierin samen optrekken, ondersteund door de centrale Diakonie, zodat eerst de kennis en later de personele ondersteuning ook ten goede komen aan de FK (zie ook de beschrijving bij vraag 2).

In de derde plaats is er sprake van wederkerigheid omdat door de samenwerking de mogelijkheid ontstaat een fulltime (1 fte) predikant aan te trekken. Dat is een pré bij het werven. Het is voor de te beroepen predikant natuurlijk een verbreding van taken en aandacht: af en toe voorgaan in de eredienst en het coödineren van het pastoraat. Maar door de aanstelling van een extra kerkelijk werker kan de focus juist liggen bij het pastoraat. De EK heeft, zonder wijzigingen, ingestemd met de profielschets en een ambtsdrager/lid van de EK neemt zitting in de beroepingscommissie.

Vraag 4: hoe ziet de samenwerkingsfusie er uit (kerkordelijk is er sprake van een fusie)?
Formeel/kerkordelijk is er op de beschreven wijze sprake van een fusie van twee wijkgemeenten. De bestuurlijke, leden- en financieel administratieve taken worden overgenomen door de FK, maar zullen wel apart worden bijgehouden. Dat geldt dus ook voor de opbrengsten en kosten van de EK.

Er is een zeer grote kans dat ook het middengedeelte van de EK (de kerkzaal) wordt verkocht aan de eigenaar van de bijgebouwen. Het onderhoud en beheer van alle gebouwen komen bij de nieuwe eigenaar te liggen. Voor de EK is er alleen sprake van huurlasten en dus (ook voor de FK) geen zorgen omtrent onderhoud en beheer(-kosten). Uit de verkoopopbrengst zal door de PGA een reserve worden gevormd die voor 10 jaar de huurlasten dekt, zodat deze kosten niet ten laste komen van de FK.

De financiële wijkreserves van beide wijkgemeenten worden samengevoegd. De wijkreserve EK is wel nodig om een deel van de predikantskosten (0,2fte) te dekken. Mocht dit onvoldoende zijn dan is er binnen de PGA een extra buffer gereserveerd voor minimaal 8 jaar.

Op het gebied van pastoraat wordt samen met de FK een predikant (1 fte) aangetrokken die voor 0,2 fte dienstbaar zal zijn aan de vierplek Emmaus. Dat houdt in het coördineren van het pastoraatsteam, een aantal keren per jaar voorgaan in de EK en zo nodig de liturgische commissie adviseren. Ook heeft de de predikant een verbindende rol tussen de EK en FK.

Onder bestuurlijke verantwoordelijkheid van de FK, functioneert in de EK een Commissie Vierplek Emmaus. Deze, zoveel mogelijk zelfstandige commissie, regelt de wekelijkse erediensten, de organisatie van het pastoraat en de diaconale presentie in het Soesterkwartier. Eén lid van deze commissie wordt lid van de kerkenraad van de FK, eveneens voor de verbinding tussen beide wijkgemeenten.

Voor de ontwikkeling van diaconale presentie, eerder genoemd, is er coaching en begeleiding door diaconale opbouwwerker van de PGA-Diaconie. Het gaat hierbij om een nieuwe vorm van ‘Kerk in de Buurt’ zijn, een verschuiving van voornamelijk pastoraat naar pastoraat & diaconale presentie. Om dit kwaliteit en continuïteit te geven en aantrekkelijke te laten zijn voor (jongere) vrijwilligers om mee te doen, wordt een professionele kerkelijk werker voor de EK aangesteld voor 0,6 fte (22 uur/wk, voorjaar 2024). Omdat een diaconaal centrum ook betekent dat er samenwerking wordt gezocht met allerlei partners in de wijk, zal deze kerkelijk werker juist ook op dat gebied initiator, verbinder en kwartiermaker zijn.

Vervolg
Wanneer de gemeente van de FK op 3 december het voorgenomen besluit van de kerkenraad steunt, wordt in de kerkenraadsvergadering van 7 december het voorgenomen besluit bekrachtigd. Daarna zal de AK-vergadering van de PGA in december hetzelfde doen en zullen voorbereidingen worden getroffen om de fusie per 1 januari 2024 in te laten gaan. Dit met het oog op het boekhoudkundige kalenderjaar en de bijhorende jaarafsluiting en jaarrekening van 2023.

Wilt u al reageren of vragen stellen? Neem dan per e-mail contact met een van de co-voorzitters van de kerkenraad, Gert-Jan Geerse (e-mail) of Koos Koolstra (e-mail)